تنبیه بدنی کودک روشی است که خیلی از والدین از آن استفاده می‌کنند. حال آن که این مسئله با آسیب‌های متعدد جسمی و روانی برای فرزندتان همراه است. به طور کلی تنبیه به هر صورتی نمی‌تواند روش خوبی برای شکل دادن رفتار فرزندتان باشد. متخصصان بر این باورند که به کارگیری روش‌های تشویقی و پاداش به کودک تا حد بسیار چشمگیری نسبت به روش‌های تنبیهی موثرتر هستند. ما در ادامه در مورد عواقب جسمانی و روانشناختی تنبیه بدنی توضیحات بیشتری را ارائه کرده‌ایم. در همین راستا بهره بردن از مشاوره کودک کمک می‌کند تا والدین بتوانند با توجه به شرایط سنی و ویژگی‌های رفتاری فرزندشان شیوه تربیتی مناسبی را اتخاذ نمایند. برای دریافت خدمات تخصصی مشاوره کودک تلفنی دریافت نمایید.

فهرست مطالب

• تنبیه بدنی کودک ؛ خوب یا بد؟
• عوارض تنبیه بدنی کودک
  • 1- مشاهده والدین و تکرار الگوهای پرخاشگری آن‌ها
  • 2- تنبیه بدنی کودک | آسیب دیدن عزت نفس کودک
  • 3- بروز تاثیرات بلندمدت در زندگی کودک
  • 4- بروز آسیب‌های جسمانی جدی
  • 5- تنبیه بدنی کودک | عدم یادگیری جایگزین‌ها  
  • 6- بروز مشکلات رفتاری در دوران کودکی
  • 7- تنبیه بدنی کودک | بروز مشکلات روانشناختی در دوران کودکی
  • 8- تخریب رابطه والد و فرزند
• روش های جایگزین مناسب تنبیه بدنی کودک
  • 1- تقویت مثبت
  • 2- ارائه تقویت منفی بجای تنبیه بدنی کودک
  • 3- ارائه تنبیه مثبت
  • 4- ارائه تنبیه منفی
  • سخن آخر

برای دریافت مشاوره در زمینه تنبیه بدنی کودک می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی کودک از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت منزل با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترین متخصصان مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.

تنبیه بدنی کودک ؛ خوب یا بد؟

تنبیه بدنی، کتک زدن، آسیب و ضربه فیزیکی به کودک نوعی خشونت خانگی محسوب میشود. این نوع خشونت باعث میشود کودک در ارتباط با همسالان و هم مدرسه ای ها نیز از خشونت استفاده کند. بنابراین تنبیه بدنی کودک باعث می شود که چرخه خشونت ادامه پیدا کند. در تحقیقات نیز میبینیم که کودکان قلدر و زورگو یا سوء استفاده کننده تجربه خشونت و تنبیه های بدنی زیاد وشدیدی داشته اند. معمولا والدین این کودکان تنبیه هایی نامتناسب و بدون هدف آموزشی در قبال کودک پیش گرفته اند.

عوارض تنبیه بدنی کودک

تنبیه بدنی همواره کودک را درمعرض آسیب‌های روانشناختی و جسمانی قرار می‌دهد. ما در ادامه به چند مورد از مهم‌ترین عوارض تنبیه بدنی بر کودک اشاره کرده‌ایم.

پیشنهاد می‌شود که حتما درباره روش های علمی تربیت کودک مطالعه نمایید.

1- مشاهده والدین و تکرار الگوهای پرخاشگری آن‌ها

کودکان مشاهده گران زیرکی هستند. هنگامی که با تنبیه بدنی کودک خود را مواجه می‌کنید در می‌یابد که می‌تواند به افراد ضعیف‌تر و کوچک‌تر زور بگوید. همین مسئله باعث می‌شود که آن‌ها در بازی‌های خود یا در محیط هایی نطیر مدرسه رفتارهای خشونت آمیز بیشتری از خود نشان دهند و همچنین بیشتر با سایرین درگیر شوند.

2- تنبیه بدنی کودک | آسیب دیدن عزت نفس کودک

والدینی که فرزند خود را به صورت بدنی تنبیه می‌کنند همواره همه مشکلات و خرابکاری‌ها را از چشم فرزند خود می‌بینند و کمتر می‌توانند به تاثیر عوامل بیرونی فکر کنند. تحت این شرایط به مرور زمان خود کودک نیز باور می‌کند که همه اتفاقات ناگوار زیر نظر اوست و در نتیجه اعتماد به نفس او کاهش می‌یابد و اضطراب زیادی را نیز تجربه می‌کند. برای حل این مشکل لازم است که در جلسات خانواده درمانی شرکت کنید یا از روانشناس فردی برای مشاوره با کودک یا نوجوان وقت بگیرید.

3- بروز تاثیرات بلندمدت در زندگی کودک

وقتی کودک شما در دوران کودکی از افرادی که بزرگ‌تر و وقوی‌تر از او بوده‌اند کتک می‌خورد به طور ناخودآگاه این فکر در ذهن او شکل می‌گیرد که می‌توان به افراد ضعیف‌تر ظلم کرد. در نتیجه این چرخه، خشونت خانگی می‌تواند نسل به نسل منتقل شده و باعث شود که فرزندتان با بچه‌های خود و همسرش نیز رفتار نامناسبی داشته باشد. شما در هر جایی که هستید می توانید برای دریافت مشاوره در زمینه تنبیه بدنی کودک با متخصصان مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس بگیرید. 

4- بروز آسیب‌های جسمانی جدی

بدن کودکان نسبت به بزرگسالان مقاومت کمتری دارد. وارد شدن یک ضربه کوچک به سر آن‌ها می‌تواند عواقب جبران ناپذیری داشته باشد. در نتیجه اگر فرزندتان شیطنت زیادی دارد و نمی‌توانید او را مدیریت کنید به جای روی آورن به تنبیه بدنی از یک رواشناس خانواده کمک گرفته و روش‌های تربیت مناسب برای برخورد با این شرایط را فرا بگیرید.

5- تنبیه بدنی کودک | عدم یادگیری جایگزین‌ها  

یکی از مواردی که باعث می‌شود فرزندتان از تنبیه چیز زیادی یاد نگیرد این است که هنگام تنبیه شدن، فرد فقط با مواردی که نباید انجام دهد آشنا می‌شود. در حقیقت کودک یاد نمی‌گیرد که به جای این کار می‌تواند چه کار دیگری انجام دهد. پس بهتر است تمرکز خود را روی موضوعات متبت متمرکز کرده و زمانی که فرزندتان کار خود را به خوبی انجام می‌دهد آن را با ذوق و اشتیاق تشویق نمایید. در این صورت امکان تکرار رفتار مثبت از جانب فرزندتان تا حد زیادی وجود خواهد داشت. 

6- بروز مشکلات رفتاری در دوران کودکی

بررسی‌ها نشان می‌دهد کودکانی که تحت تاثیر تنبیهات بدنی قرار می‌گیرند بیش از دیگران احتمال دارد که درگیر مشکلات رفتاری شوند. از جمله این مشکلات می‌توان به پرخاشگری و لجبازی اشاره کرد. اگر احساس می‌کنید با گذر زمان و همه توجهاتی که به فرزندتان دارید بازهم او پرخاشگری و بدرفتاری‌های دیگری نظیر نافرمانی مفرط را از خود نشان می‌دهد، لازم است که حتما با یک روانشناس کودک در این باره صحبت کنید.

7- تنبیه بدنی کودک | بروز مشکلات روانشناختی در دوران کودکی

کودکانی که مکررا با تنبیه‌های جسمانی مواجه می‌شوند بیش از دیگران در معرض ابتلا به اختلالاتی نظیر افسردگی دوران کودکی و انواع اضطراب قرار دارند. در این شرایط بهتر است پیش از همه مدیریت کنترل خشم را در خود یاد بگیرید و سپس کودک را برای دریافت خدمات روانشناختی نزد یک روانشناس ببرید.  برای آشنایی با نشانه ها و راه های تغییر برخورد والدین سختگیر کلیک کنید.

8- تخریب رابطه والد و فرزند

برخی والدین با می‌گویند “من مادرشم/پدرشم حق دارم بزنم” ؛ “بزرگ میشه فراموش میکنه”؛ ” اگه الان نزنم بعدا تو روم وایمیسته”. اینها باورهایی که والدین رفتار خشونت بار خودشان را توجیه می کنند. اما غافل ازینکه ارتباط والد فرزند در همان سال های اولیه پی ریزی میشود.

تنبیه بدنی اگر دائم استفاده شود؛ نه تنها تاثیر مثبتی ندارد؛ بلکه می تواند تبدیل به بروز ناهنجاری های دیگری نیز بشود.

روش های جایگزین مناسب تنبیه بدنی کودک

همان طور که گفته شد امروزه روانشناسان هرگز از روش تنبیه بدنی کودک حمایت نمی‌کنند. در واقع حتی اگر تنبیه به شیوه‌ای سالم صورت بگیرید باید به عنوان آخرین ابزار استفاده شود. ما در ادامه به چند مورد از مهم ترین روش‌های جایگزین تنبیه بدنی اشاره کرده‌ایم.

حتما از صفحه اینستاگرام ذهن نو و کانال تلگرامی ذهن نو دیدن نمایید.

1- تقویت مثبت

اولین راه برای اینکه رفتار خاصی را در فرزندتان تقویت کنید به جای تنبیه بدنی کودک ایجاد تقویت مثبت است که به زبان عامیانه به معنای همان پاداش دادن محسوب می‌شود. به این منظور لازم است به جای تمرکز بر رفتارهای منفی کودکتان ویژگی‌های مثبت او را پیدا کنید و به خاطر این رفتارها به او پاداش دهید. اینگونه به طور غیرمستقیم به فرزندتان می‌آموزید که چه رفتاری درست است و برای جلب محبت اطرافیانش باید چه کارهایی انجام دهد.

برای آشنایی با انواع سبک های فرزندپروری کلیک کنید.

2- ارائه تقویت منفی بجای تنبیه بدنی کودک

اگر احساس می‌کنید که پاداش دادن و تقویت مثبت نمی‌تواند تاثیری روی رفتارتان داشته باشد می‌توانید از روش تقویت منفی استفاده کنید. در این شرایط باید یک چیز خوشایند برای کودک را از دسترس او خارج کنید. برای مثال اگر فرزندتان به خاطر بازی کردن غذا نمی‌خورد باید به او بگویید در صورتی که به غذا خوردن ادامه ندهد فرصت بازی کردن را از او می‌گیرید. در حقیقت اینجا از هیچ محرک آزار دهنده‌ای استفاده نمی‌شود بلکه تنها یک محرک خوشایند و دوست داشتنی به دلیل بدرفتاری کودک از او گرفته می‌شود.

3- ارائه تنبیه مثبت

تنبیه مثبت به معنای ارائه دادن یک محرک منفی و تنبیه بدنی کودک برای دریافت رفتار مثبت از جانب کودک است. تنبیه بدنی یکی از روش‌های ارائه تنبیه مثبت است که بازدهی بسیار کمی دارد. با این حال برخی افراد از روش‌های ملایم تری به جای تنبیه بدنی استفاده می‌کنند که آن‌ها نیز می‌تواند آسیب‌های روان شناختی مختلفی را در پی داشته باشند. برای مثال ممکن است یک معلم کودک را مجبور به درس خواندن کند و در غیر این

صورت او را برای تمام مدت جلوی کلاس نگه دارد. چنین رفتارهایی با آسیب رساندن به عزت نفس کودک می‌تواند عواقب بلند مدتی را برای فرد به همراه داشته باشد.  

4- ارائه تنبیه منفی

تقویت منفی روشی کمتر آزاردهنده است که می‌تواند بر رفتار فرزندتان نیز تاثیر بیشتری بگذارد این روش به عنوان جایگزین مناسب برای تنبیه بدنی کودک بسیار به کار می‌رود. برای مثال بسیاری از بچه‌ها در محیط مهدکودک یا خانه به خاطر کارهای خوبی که انجام می‌دهند ستاره یا کارت‌های آفرین دریافت می‌کنند. شما می‌توانید برای اینکه تنبیه آزاردهنده‌ای انجام ندهید به کودک بگویید که در صورت ادامه دادن بدرفتاری از ستاره‌های او کم خواهید کرد. برای آشنایی با سایر روش های مناسب تنبیه کودکان کلیک کنید.

با کودک درمورد خطرات و کارهای ممنوعه و علت های آن ها صحبت کنید.

به حرف های کودک و دلایل کارش گوش دهید.

جزئیات و دلایل را با کلمات و درک کودک توضیح دهید تا توانایی درک او بالاتر رود.

رفتارهای کودک نشات گرفته از احساسات آن ها هستند. پس آن ها را بیشتر مد نظر قرار بدهید.

به کودک کمک کنید تا احساساتش را برچسب بزند؛ این کار کمک می کند تا انتقال به روش های بالغانه سریع تر رخ دهد.

وقتی از استانداردهای شما پیروی کرد حتما با پاداش و تشویق او را ترغیب به ادامه این رویه کنید.

سخن آخر

تنبیه بدنی کودک در گذشته بسیار مرسوم تر بوده است. اما خوشبختانه با آموزش ها و اطلاع رسانی هایی که انجام شده؛ کمتر والدی برای تربیت از این روش استفاده می کند. به دلیل آسیب های بلند مدت تنبیه بدنی کودکان مشاوران خانواده و کودک روش های جایگزین را به خانواده ها توصیه می کنند. در موارد معدود با تنبیه بدنی سبک (برای مثال ضربه آرام به پشت دست) ایرادی ندارد. متخصصان روش های جایگزین تنبه‌بدنی را توصیه می کنند. اگر در مورد لجبازی ها و حرف شنوی فرزندتان دچار چالش شده اید حتما از متخصصان کودک کمک بگیرید.

برای دریافت مشاوره در زمینه تنبیه بدنی کودک می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی کودک از طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت منزل با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترین متخصصان مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.

سوالات متداول

آیا کودکانی که در خانه کتک می‌خورند و تنبیه بدنی می شوند بیشتر دیگران را می‌زنند؟

مشاهده پرخاشگری و تنبیه بدنی کودک از سمت والدین یکی از مسائلی است که می‌تواند منجر به افزایش خشونت کودک شود. با این حال عوامل دیگری نظیر مشاهده پرخاشگری دوستان و دیدن کارتون‌هایی با محتوای خشونت آمیز ازجمله مواردی هستند که می‌توانند باعث خشونت کودک شوند.

منبع: تنبیه بدنی کودک